Kiedy nadchodzi prawdziwa zima, temperatura spadnie poniżej zera, a glebę pokryje warstwa śniegu zaczyna się dla zwierząt ciężki okres. 

Zima jest dla zwierząt ciężkim okresem do przetrwania i to bez względu czy będziemy mieli na myśli duże ssaki kopytne, drapieżniki, ptaki czy mniejsze zwierzęta. 

Do największych leśnych śpiochów zaliczamy paradoksalnie małe gryzonie, wśród których rekordzistkami są smużki i popielice, które pozostają w stanie odrętwienia od października do maja. Te drugie aż do początku czerwca. Trochę krócej, bo tylko do kwietnia, „leniuchują” żołędnice, orzesznice, koszatki i nornica ruda. Nie śpi za to wiewiórka, która przezornie zgromadziła zapasy na zimę. Niestety często zapomina, gdzie schowała zapasy. 

Zimą nie śpią także inne gryzonie: norniki, darniówka i myszy. Podczas zimowych miesięcy aktywne są także ryjówkowate – krety, rzęsorki, zębiełki i ryjówki. Przedstawicielka ostatniego wymienionego rodzaju, ryjówka malutka, to najmniejszy europejski ssak, za to z ogromnym apetytem. Dziennie potrafi zjeść dwa razy więcej, niż sama waży, a że zimą o pokarm trudno – zmniejsza swoje rozmiary.

Na uprawach leśnych, w sadach i zaroślach można się natknąć na ślady zimowej aktywności zajęcy, które ogryzają pędy oraz korę z młodych drzewek.

Zimę przesypiają nietoperze oraz jeże, które zwinięte w kulkę, śpią w gniazdach pod liśćmi. Należy pamiętać, że zarówno pierwszych, jak i drugich nie należy budzić. Zwierzęta te na zimę gromadzą podskórną zapasy, a każde przebudzenie zwiększa ryzyko wyczerpania zapasów jeszcze przed nastaniem wiosny i w rezultacie głodowej śmierci zwierzęcia.

Spośród drapieżnych ssaków leśnych, w sen – oprócz niedźwiedzi – zapadają także jenoty i borsuki. Te pierwsze śpią stosunkowo krótko – od grudnia do lutego, a ich sen jest lekki. Borsuki przed udaniem się na zimowy odpoczynek gromadzą spore zapasy tłuszczyku i dokładnie moszczą swoje nory. Jedne wolą spać na suchych liściach drzew i krzewów, drugie wybierają paprocie, a jeszcze inne – mchy.

Natomiast zwierzęta, które zimą są aktywne, np. dziki i jeleniowate zmieniają sierść – jest ona teraz bardziej szara i nawet dwa razy dłuższa i gęstsza, niż latem. Podobnie przygotował się do zimy król puszcz – żubr.

Zima, mimo, że jest trudną porą dla zwierząt, jest nie mniej ciekawa niż cieplejsze miesiące. Wystarczy wybrać się na spacer do lasu, aby się o tym przekonać.

Jeszcze więcej o tym jak zwierzęta radzą sobie w czasie zimy