Asset Publisher Asset Publisher

Zbrodnia Pomorska 1939

W tym roku mijają 84 lata od tych tragicznych wydarzeń. Ponieważ Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnił mieszkańców Pomorza pomordowanych przez niemieckiego okupanta w 1939 r., ustanowiając dzień 2 października Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej 1939 roku, narodził sie pomysł uczczenia pamięci ofiar tej zbrodni, którzy zginęli m.in. na terenie lasów w Nowej Wsi Wielkiej - czyli na terenach obecnego Nadleśnictwa Solec Kujawski.

Przypomnijmy, że 1 września 1939 roku po napaści Niemiec na Polskę, pierwszym celem okupanta była z góry zaplanowana likwidacja Polaków czynnie zaangażowanych w budowanie fundamentów II Rzeczypospolitej. Nastąpiły masowe aresztowania polskich patriotów na podstawie wcześniej przygotowanych list proskrypcyjnych, powstałych m.in. z donosów mniejszości niemieckiej, a następnie wywózki osób aresztowanych do miejsc straceń.

Największa intensyfikacja niemieckich masowych egzekucji nastąpiła na Pomorzu Gdańskim, gdzie ludność polska zaraz na początku wojny zaznała niemieckiego piekła okupacji. W wyniku operacji „Tannenberg”, „Säuberungsaktion” i „Intelligenzaktion” jesienią 1939 roku do wiosny 1940 roku na Pomorzu Niemcy zamordowali około 30 tysięcy osób, w ponad 400 staranie wybranych miejscach kaźni.

Należy podkreślić, że Zbrodnia Pomorska była zaplanowanym i zrealizowanym przez Niemców planem likwidacji przywódczej warstwy narodu polskiego na Pomorzu. Z racji tego, że leśnicy zaliczali się do elit społeczeństwa polskiego II Rzeczypospolitej - z powodu wykształcenia i zaangażowania się w sprawy Ojczyzny i lokalnej społeczności, znaleźli się na tzw. listach proskrypcyjnych, sporządzonych przez miejscowych Niemców ze wskazaniem do natychmiastowej likwidacji. Ustalono, że w wyniku Zbrodni Pomorskiej zostało zamordowanych 76 leśników. ("Leśnicy polscy ofiarami Zbrodni Pomorskiej 1939 roku" - praca pod redakcją Tadeusza Chrzanowskiego i Andrzeja Szambelańczyka, Toruń 2022)
 

Konferencja poświęcona była tematyce Zbrodni Pomorskiej na terenie ówczesnego województwa pomorskiego oraz pamięci pomordowanych m.in. z grupy zawodowej leśników. Celem konferencji było przedstawienie zagadnień związanych z szeroko pojętym powojennym upamiętnianiem okupacji niemieckiej na terenach obecnego województwa pomorskiego oraz kujawsko-pomorskiego jak i podniesienia świadomości społecznej o zaplanowanej przez Niemców eksterminacji ludności Pomorza, zmierzającej do jej wyniszczenia i wynarodowienia jako Polaków.

Organizatorem konfernecji było Nadleśnictwo Solec Kujawski. Współorganizatorem Polskie Towarzystwo Leśne Oddział w Toruniu. Patronat nad wydarzeniem objęli:

 

Na wstępie Nadleśniczy Mariusz Heidinger przywitał wszystkich zebranych gości. Wśród przybyłych znajdowali się przedstawiciele leśników z dyrekcji gdańskiej oraz toruńskiej, rodziny ofiar, samorządowcy, dyrektorzy szkół i przedszkoli, nauczyciele historii, pracownicy soleckiego muzeum, rodziny ofiar i milośnicy lokalnej historii. Uczestnicy wydarzenia mieli okazję wysłuchać wartościowych prelekcji nie tylko z perspektywy instytucji badających dzieje zbrodni ale także rodzin ofiar.

Konferencję moderował profesor Andrzej Grzywacz - honorowy Przewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Leśnego  w Warszawie. 

Serię referatów rozpoczął Nadleśniczy wprowadzeniem nt. Narodowego Dnia Pamięci o Zbrodni Pomorskiej 1939 r. Następnie historyk dr Izabela Mazanowska z Delegatury IPN w Bydgoszczy omówiła czym była Zrodnia Pomorska i na czym polegała specyfika zbrodni niemieckich na Pomorzu i Kujawach w 1939 roku.

Pan Tadeusz Chrzanowski emerytowany już pracownik Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych wraz z Panem Andrzejem Szambelańczykiem pracownikiem Nadleśnictwa Wejherowo na terenie RDLP w Gdańsku przybliżyli sylwetki leśników i  pracowników leśnych, których nazwiska znalazły się na listach proskrypcyjnych sporządzonych przez miejscowych Niemców ze wskazaniem do natychmiastowej likwidacji ze względu na „fanatyczną polskość”.

Pan Łukasz Wojtecki z Muzeum Solca im. Księcia Przemysła w Solcu Kujawskim zabrał głos na temat wydarzeń, osób i śladów Zbrodni Pomorskiej na terenie gminy Solec Kujawski.

Pan Adam Goszczyk jako przedstawiciel rodzin ofiar Zbrodni Pomorskiej Trzybińskich i Polcynów podzielił sie wiedzą na temat członków rodziny zamordowanych przez okupanta niemieckiego w 1939 roku.

Przyczynkiem organizacji konferencji była rownież zaplanowana renowacja pomnika pomordowanych przez Niemców pracowników Lasów Państwowych znajdujący w Leszycach.  Projektant Pan Jacek Nawrocki przedstawił nowy projekt pomnika. Całe wydarzenie zakończyło się wyjazdem pod pomnik, krótka modlitwa by uczcić ofiary tej zbrodni oraz złożenie symbolicznej wiązanki i zapalenie znicza. Przewodnicząca PTL Oddziału w Toruniu Pani Alina Siedlecka przybliżyła uczestnikom konferencji ideę powstania tegoż pomnika.

Głęboko wierzymy, że konferencja była ważnym i potrzebnym wydarzeniem, dokumentującym patriotyzm leśników i umiłowanie przez nich ojczyzny. Mówcy zachęcali do kontynuowania podobnych posiedzeń. Rzywimy nadzieję, że zainspiruje ona jej uczestników do poszerzania wiedzy o historii lokalnej oraz jej propagowania wśród współpracowników, znajomych i najbliższych, bowiem jest to ważny obszar poznawania przeszłości. Pozwala ona lepiej zrozumieć to, co działo się kiedyś, zbliżyć się do dawnych wydarzeń i budować  tożsamość. Doceńmy tę dziedzinę, pokażmy, że warto się nią zajmować i spopularyzujmy jej najlepsze doświadczenia!

 

Fot.: J. Fiderewicz